Een creatieve methode om het perspectief van mensen te onderzoeken met behulp van foto’s.
PhotoVoice en Photo Elicitation zijn populaire methoden waarbij je foto’s gebruikt als hulpmiddel om de perspectieven van mensen over een bepaald fenomeen, onderwerp of gebeurtenis te onderzoeken. Ze worden vaak gebruikt in -en zijn zeer geschikt voor- participatief actieonderzoek. Je kunt ze gebruiken om je interviews te begeleiden of om dieper op een bepaald onderwerp in te gaan, of als expositie tijdens een focusgroep, zodat mensen samen foto’s kunnen bespreken. Bij Photo Voice vraag je deelnemers om foto’s te maken over een bepaald onderwerp en bij Photo Elicitation breng je zelf foto’s mee en bespreek je ze met je deelnemer(s).
Hier zullen we ons richten op PhotoVoice. Of je voor deze methode kiest is een beslissing die je zorgvuldig moet afwegen, want er zitten grote voordelen aan, maar het kan ook een extreem gedoe zijn. Lees er hieronder alles over!
Wanneer te gebruiken
- Taboe-onderwerpen, gevoelige onderwerpen of onderwerpen waar mensen anders moeilijk over kunnen praten
- Als respondenten verlegen zijn
- Als het lijkt alsof deelnemers verveeld raken van een één op één interview of iets leuks/creatiefs willen doen
Wanneer niet gebruiken
- Als het onderwerp waarover je foto’s wilt laten maken te abstract of anderszins te moeilijk te fotograferen is.
- Wanneer je beperkt bent in budget (in het geval van wegwerpcamera’s, omdat je de foto’s moet ontwikkelen) of tijd (het kan lang duren voordat mensen foto’s voor je hebben gemaakt).
Hoe te gebruiken
Stel dat je wilt weten wat een deelnemer leuk en niet leuk vindt aan zijn/haar gemeenschap. Je Photovoice methode zou dan kunnen zijn dat deelnemers 3-5 foto’s maken van wat ze leuk vinden en 3-5 foto’s van wat ze niet leuk vinden in hun gemeenschap.
- Leg je onderzoek uit
- Eerst maak je een flyer of formulier waarin je je onderzoek uitlegt (zoals in een vragenlijst) en eventueel een uitleg over het gebruik van de camera. Als deelnemers telefoons of camera’s hebben, kun je ze vragen die te gebruiken en is er uiteraard geen uitleg nodig, maar als mensen die niet hebben, moet je misschien wegwerpcamera’s of andere soorten camera’s meenemen en uitleg geven over hoe ze werken.
- Nodig je deelnemer uit
- Stel dat mensen zelf geen camera’s hebben. Je nodigt je deelnemer uit om mee te doen aan de oefening, waarbij je je onderzoek uitlegt (zoals bij interviewen) en indien nodig uitlegt hoe de camera werkt (als zij er een van jou krijgen). Het is overigens niet altijd ethisch om mooie digitale camera’s te gebruiken om ze uit te lenen en vervolgens weer mee te nemen (als mensen zelf bijvoorbeeld in armoede leven). Wegwerpcamera’s zijn dan wat meer low-key en makkelijker in gebruik. Laat je op locatie adviseren hierover. Als mensen niet gewend zijn aan camera’s, kun je als waardering aanbieden dat ze ook wat persoonlijke foto’s maken om zelf te houden. Toen ik dat in Bolivia deed, waardeerden de mensen dat zeer. Geef je deelnemers een paar dagen om de foto’s te maken.
- De foto’s ontwikkelen
- Vervolgens verzamel je de camera’s weer en ontwikkel je de foto’s, zodat je ze op papier hebt.
- Laat de foto’s zien
- Ga terug naar de deelnemer en laat de foto’s zien. Het is een leuke ijsbreker om ze hun persoonlijke foto’s te laten zien. Leg de foto’s die ze voor het onderzoek hebben gemaakt op een tafel zodat je ze kunt bespreken.
- Gebruik de start-midden-eind structuur
- Net als in een normaal diepte-interview, moet je ervoor zorgen dat je de start-midden-eindstructuur opnieuw gebruikt, zelfs als je moet herhalen wat je de eerste keer hebt gezegd. Mensen stellen het vaak op prijs als je nog een keer uitlegt wat je doet en waarom. Vertel de deelnemer dat je elke foto wilt bespreken en vraag met welke foto ze willen beginnen. Voor het bespreken van elk plaatje gebruik je dezelfde principes als in diepte-interviews. Of je wel of niet voor deze methode kiest, hangt sterk af van het onderwerp van je onderzoek, je tijd en geld (het kan vrij tijdrovend zijn, vereist veel coördinatie en het ontwikkelen van foto’s kan duur zijn) en wat lokaal acceptabel is. Ik heb een vrij uitgebreide videolecture over PhotoVoice, je kunt deze vinden op ons YouTube-kanaal. Mijn artikel ‘Harnessing the plurality of actor frames in social-ecological systems: ecological sanitation in Bolivia‘ (2017) legt uit hoe PhotoVoice deel uitmaakte van mijn onderzoek daar.
- Analyseren
- Om te analyseren kun je je interviewtranscripties of aantekeningen gebruiken en deze analyseren zoals je dat bij een normaal diepte-interview zou doen. Daarnaast kun je de inhoud van de foto’s analyseren door in thema’s te clusteren waar ze foto’s van hebben gemaakt en te controleren op patronen of trends..
Wat de foto’s laten zien
De foto’s hieronder zijn gemaakt door mensen uit een klein dorp in het Boliviaanse Amazonegebied. Ik vroeg hen om foto’s te maken van wat ze leuk en minder leuk vonden na de implementatie van een ecologisch sanitatieproject. Op de foto’s zie je bijvoorbeeld ecologische latrines (de dame die op het toilet zit, wilde bijvoorbeeld uitdrukken dat ze opgelucht was dat ze eindelijk op een toilet kon zitten in plaats van boven een put latrine te hangen) en moestuinen, waar mensen laten zien hoe de organische mest uit hun latrines hun fruitbomen, bloemen en groenteteelt nieuw leven inblies.
