Menu
Menu
Menu
De SevenSenses Challenge is een 12-weeks Participatory Action Research onderwijsprogramma voor studenten, post-graduates en professionals die Participatory Action Research in het veld willen ervaren en tegelijkertijd willen werken aan hun eigen persoonlijke en professionele ontwikkeling.
Een Challenge komt altijd voort uit een gemeenschapsprobleem dat wordt gedefinieerd door de lokale mensen die het probleem ervaren. Het vraagstuk kan te maken hebben met armoede, (volks)gezondheid, natuur, mensenrechten en vele andere zaken. Het Challenge-concept is uniek omdat het is ontworpen om zich puur te richten op de lokale vraag in plaats van op de vraag van donoren.
Een internationaal, multidisciplinair team van mensen buiten en binnen de gemeenschap voert Participatory Action Research uit op het geïdentificeerde probleem op locatie. Challenges zijn tot nu toe uitgevoerd in Oeganda, Kenia, Zuid-Afrika, Brazilië en Zambia.
Het doel van een SevenSenses Challenge is tweeledig. Ten eerste wil de Challenge lokale mensen in staat stellen om de meest geschikte lokale middelen te vinden om het probleem aan te pakken, waardoor hun onafhankelijkheid van traditionele paternalistische westerse hulp wordt vergroot. Ten tweede geeft de Challenge studenten en professionals de kans om de impact van participatief actieonderzoek op locatie te ervaren en biedt hen de kans om zowel professioneel als persoonlijk te groeien.
Dit Participatory Action Research onderwijsprogramma heet ‘De Uitdaging’ vanwege het intense karakter. Als deelnemer aan de Challenge word je uitgedaagd om je grenzen en aannames op meerdere manieren uit te dagen. De Uitdaging is een periode van hard werken in een voor jou waarschijnlijk nog onbekende gemeenschap. Je wordt uitgedaagd op cultureel, sociaal, persoonlijk en professioneel vlak. Voormalige Challenge-deelnemers komen thuis met nieuwe wereldbeelden en ervaringen, ideeën voor hun toekomstige carrière en herinneringen die ze nooit zullen vergeten.
n de geschiedenis van de samenleving gaapt er een enorme kloof tussen (wetenschappelijk) onderzoek en praktische resultaten. Aan de ene kant is onderzoek altijd gezien als een wetenschappelijke exercitie uitgevoerd door academische professionals, vaak zonder toegang tot de praktische realisatie van positieve maatschappelijke verandering. Aan de andere kant ontbreekt het bij oplossingen voor maatschappelijke verandering vaak aan goed onderzoek naar de kwestie, met mislukkende projecten als gevolg. Participatief Actieonderzoek verbindt de twee, zodat we het beste van beide werelden krijgen. Laten we eens inzoomen op de twee uitersten, om te zien hoe participatief actieonderzoek de verbinding legt en te ontdekken hoe het Challenge-concept daaraan bijdraagt.
Academisch onderzoek is sterk afhankelijk van het institutionele aanbod. Wetenschappelijke onderzoekers richten zich op hiaten in de literatuur en/of waar financiële steun kan worden gemobiliseerd. Het eindresultaat is een rapport met aanbevelingen voor bijvoorbeeld beleid dat top-down ontwikkeld moet worden. In dit proces ontbreekt vaak de link met de maatschappelijke behoeften op verschillende niveaus.
Ten eerste, op het niveau van de vraag, is de ontwikkeling van het onderzoek vaak niet gericht op de werkelijke lokale vraag of behoefte, waardoor een belangrijke kans gemist wordt om een dringend maatschappelijk probleem op te lossen.
Ten tweede, op het niveau van gegevensverzameling, wordt de onderzoeksmethodologie vaak bepaald door de onderzoekers, zonder ‘de mensen die worden onderzocht’ te raadplegen over wat ethisch of cultureel gepast is. Hierdoor lopen ze het risico op ongeschikt onderzoek of onderzoek van lage kwaliteit, met inbegrip van vertekening door wenselijkheid, gebrek aan deelname of een beperkte respons van de kant van de onderzoekspopulatie, en andere discrepanties.
Ten derde, op het niveau van de resultaten, worden gegevens vaak geanalyseerd door de onderzoekers en omgezet in aanbevelingen voor institutionele professionals. De onderzoekspopulatie (degenen die ‘onderzocht’ worden) blijft vaak achter zonder enig inzicht in de eindresultaten en aanbevelingen, wat hun vermogen om het probleem op te lossen beperkt. Op institutioneel niveau belanden deze aanbevelingen vaak op een plank die gedoemd is te verstoffen, omdat het managementniveau het te druk heeft om aanbevelingen te realiseren, als daar al financiering of andere middelen voor beschikbaar zijn.
Wie is dan de enige echte winnaar? De literatuur! De leemte in de literatuur werd netjes opgevuld door de onderzoeker. Literatuur die op haar beurt alleen wordt gelezen door academische mensen die toevallig de technische taal begrijpen. Die op hun beurt weer met nieuw onderzoek komen om een nieuw gat te vullen dat is ontstaan en de cyclus begint weer van voren af aan.
“Stel je voor dat al deze onderzoeksprojecten uit het verleden gericht zouden zijn op werkelijke, gelokaliseerde maatschappelijke behoeften, en dat de acties die uit dit onderzoek voortkomen direct door de lokale bevolking zouden worden gerealiseerd. Zou de wereld er dan niet totaal anders uitzien?”
Met name participatief actieonderzoek, en dan vooral in de vorm van de SevenSenses Challenge, pakt dit probleem op alle bovengenoemde niveaus aan.
Ten eerste, op het niveau van de vraag: een Challenge komt altijd voort uit een lokale vraag om een gemeenschappelijk maatschappelijk probleem in een gemeenschap op te lossen, in tegenstelling tot een vraag die voortkomt uit een leemte in de literatuur of van een financieringsinstantie. Dit is hoe SevenSenses zich kan losmaken van de keten van subsidieverstrekkers en onafhankelijk kan opereren, door zich te richten op echte maatschappelijke problemen en op verandering die er toe doet.
Ten tweede, op het niveau van gegevensverzameling, is Participatory Action Research zo’n adaptief proces, dat zelfs het onderzoeksproces zelf wordt bepaald door de lokale context. In een SevenSenses Challenge werkt het team samen met twee onderzoekers uit de lokale gemeenschap. Dat zijn niet per se onderzoekers met een diploma. Het zijn mensen die de gemeenschap goed kennen, die de lokale culturele gewoonten en tradities kennen en die weten welke onderzoeksmethodologie ethisch gepast zou zijn. Samen met deze lokale onderzoekers, op basis van je eerste informele bevindingen in het veld, bepaal je de uiteindelijke onderzoeksmethodologie. Zo krijg je de best passende methodologie voor je actieonderzoek met de grootste kans op actieve deelname van de lokale bevolking en de meest optimale, levensechte, onbevooroordeelde gegevens.
Ten derde is er op het niveau van de uitkomsten een groot verschil tussen regulier wetenschappelijk onderzoek en participatief actieonderzoek. Regulier wetenschappelijk onderzoek eindigt meestal met een onderzoeksrapport voor instellingen. Bij participatief actieonderzoek worden de onderzoeksresultaten tijdens het PAR-proces gepresenteerd aan de gemeenschap. De volgende stap in PAR is het reflecteren op deze resultaten met de verschillende betrokken stakeholders[1] en het co-creëren van oplossingen voor de behandelde kwestie(s). Samen met de lokale bevolking bepaal je de voorwaarden waaronder de lokale bevolking met vertrouwen de oplossingen kan realiseren en deze oplossingen worden binnen hetzelfde PAR-proces geïmplementeerd. Het onderzoeksrapport wordt dan meer een bijproduct, waarin de ervaringen van het proces worden gedeeld.
Laten we ontwikkelingshulp plaatsen aan het andere uiterste van de schaal van onderzoek – praktisch resultaat. Zoals eerder gezegd, is ontwikkelingshulp sinds haar bestaan meestal top-down uitgevoerd, door mensen die beslisten ‘wat goed was voor anderen’, als in: zonder hen eerst te raadplegen. Hoewel er tegenwoordig veel meer participatieve benaderingen worden gebruikt waarbij de lokale bevolking beslist wat het beste voor hen is, wordt de traditionele top-down manier helaas nog steeds wereldwijd toegepast.
Lokale niet-gouvernementele organisaties hebben vaak een zeer beperkte personeelscapaciteit en zijn afhankelijk van vrijwilligers die niet altijd even toegewijd en deskundig zijn als betaalde medewerkers. Met een groot verloop van vrijwilligers is het vaak moeilijk om goede vooruitgang te boeken met een project. De lokale gemeenschap ziet steeds nieuwe mensen binnenkomen; ze zijn het misschien beu om het hele verhaal opnieuw te moeten vertellen en kunnen moeite hebben om de nieuwe vrijwilligers te vertrouwen op hun vaardigheden, agenda en tijd. Dit alles doet ernstig afbreuk aan de kwaliteit van het ontwikkelingsproject.
Lokale NGO’s hebben ook vaak geen geld voor degelijk (actie)onderzoek. Gedreven door de – meestal korte termijn georiënteerde – doelen van hun financiers, implementeren ze vaak top-down ontworpen projecten zonder eerst de lokale gemeenschap te raadplegen. Als de donor een basisschool wil, dan bouwen ze een basisschool. Als de donor een weeshuis wil, dan komt er een weeshuis. De voor-en-na foto’s van dergelijke gebouwen zijn erg populair, om het publiek te laten zien dat ze ‘goed’ hebben gedaan voor de samenleving. Op die manier beslissen de ‘rijken’ wat goed is voor de ‘armen’.[2] De gevolgen kunnen rampzalig zijn, bekend als vrijwilligerswerk of wat ik ‘het weeshuissyndroom’ noem. Deze fenomenen worden beide veroorzaakt door de discrepantie tussen de belangen van de ‘rijken’ en de behoeften van de ‘armen’.
“Het ‘weeshuissyndroom’ is een fenomeen waarbij ontwikkelingshulp wordt gedreven door financiën in plaats van maatschappelijke behoeften. Helaas zijn er veel van dit soort ontwikkelingsprojecten, met gevaarlijke gevolgen voor de samenleving.”
Door middel van participatief actieonderzoek wordt een maatschappelijk probleem goed onderzocht voordat er een oplossing wordt geïmplementeerd. Als zodanig is PAR een holistische benadering die rekening houdt met oorzaak-gevolgrelaties van het behandelde probleem, geschiedenis, cultuur, sociale relaties, de huidige versus de gewenste situatie, de sterke punten en mogelijkheden van de gemeenschap, oplossingen voor het probleem zoals voorgesteld door belanghebbenden, voorwaarden waaronder deze oplossingen in de praktijk kunnen worden gebracht en nog veel meer. Al deze zaken houden rekening met de verschillende perspectieven van alle belanghebbenden. Alleen op die manier krijgen we een volledig beeld van het probleem. Wanneer belanghebbenden dit complete plaatje begrijpen, beginnen er vier interessante dingen te gebeuren. Ten eerste krijgen belanghebbenden wederzijds begrip voor de perspectieven van andere belanghebbenden en hun bijbehorende gedrag. Ten tweede, aangezien alle belanghebbenden informatie hebben verstrekt op basis van hun kennis, ontstaat er een proces dat sociaal leren wordt genoemd en waarin ze van elkaar leren, wat hun kennis van het probleem verrijkt. Ten derde ontstaan er nieuwe oplossingen doordat meerdere oplossingen aan de oppervlakte komen en er nieuwe verbanden worden gelegd tussen problemen, bedrijfsmiddelen en oplossingen. Ten vierde, naarmate er meer transparantie is over problemen, troeven en oplossingen en er nieuwe mogelijkheden aan de oppervlakte komen, neemt de bereidheid om samen te werken om het maatschappelijk probleem aan te pakken toe.
Door middel van deze vier fenomenen en het presenteren van je resultaten tijdens je PAR-proces wordt een solide basis gelegd waarop een project (de in co-creatie gecreëerde oplossing voor het maatschappelijke vraagstuk) kan worden gerealiseerd. Dit vermindert de kans op mislukking aanzienlijk, op het niveau van 1) het vervullen van maatschappelijke behoeften, 2) culturele en ethische geschiktheid van de oplossing, 3) gelijkheid (het verminderen van de achterstelling van bepaalde groepen belanghebbenden en daaropvolgende afgunst) en 4) haalbaarheid van het project.
Laten we terugkeren naar de eerder beschreven top-down kwestie van praktische resultaten. Een top-downbenadering is praktisch onmogelijk in PAR. Het tegenovergestelde van de top-downbenadering is de bottom-upbenadering, wat in feite betekent dat de ‘onderkant’ van de samenleving – de burgers – oplossingen creëert. Bij PAR zijn alle belanghebbenden betrokken, dus ook mensen van ‘bovenaf’ en ‘onderop’. Ik hoop dat we ooit van deze termen zullen afstappen, want ze impliceren een aangeboren hiërarchie, iets wat absoluut niet meer van deze tijd is.
Bottom-up is een negatieve term, omdat het suggereert dat burgers het gespuis van de samenleving zijn. Om bovenstaande redenen zou ik de PAR-benadering willen introduceren als een ‘Community-Up benadering’.
Community-up betekent de hele gemeenschap, inclusief burgers en overheden en andere ‘Top’-instellingen, en alles daartussenin. Het voordeel van deze community-up benadering is dat alle belanghebbenden betrokken zijn bij de co-creatie van oplossingen, waardoor die solide basis ontstaat waar ik het eerder over had en de kans op mislukking tot een absoluut minimum wordt beperkt.
Laten we ook eens inzoomen op het probleem dat NGO’s te weinig mankracht hebben voor goed onderzoek. Dit is waar het Challenge-concept om de hoek komt kijken. De SevenSenses Challenge verbindt onderzoekscapaciteit in het Noorden met maatschappelijke vraagstukken waar ook ter wereld. Er zijn talloze studenten met grote ambities om hun studie af te ronden op een interessant maatschappelijk vraagstuk in het buitenland, of professionals die met hun kennis en vaardigheden meer impact willen hebben in de maatschappij. Het Challenge-concept verbindt die twee. Door de SevenSenses Challenge hoeven lokale NGO’s geen dure onderzoekers in te huren voor dit PAR-proces. Deelnemers aan de SevenSenses Challenge betalen om mee te doen en krijgen in ruil daarvoor professionele training en workshops in PAR, ontwikkelingshulp, interculturele communicatie en intensieve één-op-één ondersteuning in persoonlijke en professionele ontwikkeling.
Omdat de SevenSenses Challenge zo’n intens programma is, bieden we uitgebreide ondersteuning vóór, tijdens en na het programma. In detail bevat het Challenge-pakket het volgende:
In Nederland zul je:
Op locatie zul je:
Wanneer je weer thuiskomt, bieden we ondersteuning om je te helpen de juiste koers te vinden voor je verdere carrière. Je ontvangt:
Bekijk de video van drie Challenge-programma’s in 2015 in Kampala, Oeganda. Plezier en hard werken gecombineerd!
In onze SevenSenses Action Research Academy trainen we professionals in het coördineren van een SevenSenses Challenge. Dus, je zult een internationaal, multidisciplinair team op locatie begeleiden in jouw actieonderzoek, terwijl je ook zelf actieonderzoeksactiviteiten uitvoert. Zie je jezelf meer als een Challenge-coördinator dan als een Challenge-deelnemer? Ontdek hoe een training in de SevenSenses Academy en een carrière als Challenge-coördinator eruitzien!
[1] Een belanghebbende wordt gedefinieerd als iemand die betrokken is bij, beïnvloed wordt door, kennis heeft van, of relevante expertise of ervaring heeft met de kwestie die op het spel staat (Cuppen 2012). Dus, dit zijn allemaal mensen die direct of indirect betrokken zijn bij een maatschappelijke kwestie. Dit zijn bijvoorbeeld de bewoners van het gebied waar de maatschappelijke kwestie zich voordoet, lokale gemeenschapsleiders, lokale NGO’s, beleidsmakers en ambtenaren.
[2] Met ‘rijk’ bedoel ik de mensen die direct toegang hebben tot financiële middelen. Dit kunnen de financieringsinstellingen zijn of westerse mensen die een ontwikkelingsland bezoeken. Met ‘arm’ bedoel ik mensen die niet over de financiële middelen beschikken om macht uit te oefenen, en die vaak in een bepaalde richting worden geduwd die niet direct hun ideale richting is, maar die op zijn minst enig inkomen oplevert voor het moment. De belangrijkste reden waarom ‘rijk’ en ‘arm’ tussen enkele aanhalingstekens staan, is omdat de termen ‘rijk’ en ‘arm’ relatief zijn. Als we het bijvoorbeeld hebben over geluk, wie zou dan het armst zijn?