Van de ene op de andere dag stopten voor mij de trainingen actieonderzoek die ik bijna dagelijks gaf, toen de corona-maatregelen kwamen. Van Kerkrade en Sittard tot Brielle en Westvoorne, en van Eindhoven tot Den Haag en van alles daartussen, ik sjeesde het hele land door. De meeste trainingen gaf ik voor Grip op Loslaten, een project van het A&O fonds Gemeenten waarin tien pilotgemeenten de methodiek van Participatief Actieonderzoek leren toepassen in hun werk. Daarmee kunnen ze meer ruimte geven aan medewerkers om zelf te bepalen hoe ze iets aanpakken en daarmee hun talenten optimaal in kunnen zetten. Die medewerkers kunnen vervolgens ruimte geven aan de samenleving om zelf initiatieven te ontwikkelen. Dat noemen we Wij-Werken.

Vóór de corona maatregelen ging het echt lekker maar ik was ook erg moe van al dat reizen en voor de groep staan, meestal de hele dag. Toen de maatregelen kwamen was ineens alles afgelast en zat ik thuis achter de laptop e-mails te beantwoorden en ander achterstallig werk te doen. Ergens wel fijn hoor, de deur niet uit te hoeven en weer bij te komen qua achterstallig werk.

En toen kwam dat belletje
Al na een week of twee werd ik gebeld door Anneke van Londen, onze opdrachtgever en partner voor Grip op Loslaten. Of we ideeën hadden om Grip op Loslaten online levend te houden bij de gemeenten. We (Evert Jan en ik van SevenSenses en onze collega’s Wim en Rob van Publiek Werkt Samen) kwamen met wat ideeën, maar die werden vakkundig afgeketst. Vlak daarna werd ik gebeld door Anneke, die vertelde dat gemeentesecretarissen in Limburg met de vraag zitten hoe zij na corona hun gemeente weer kunnen opstarten.

“Kan je niet iets bedenken van een PAO-light versie, die je online met hen
uit kunt voeren?” Stilte. “Zeg maar, actieonderzoek in 1 week?”

U vraagt, wij schrijven
Ik betrapte mezelf op een sarcastisch innerlijk lachje. ‘Actieonderzoek in 1 week. Yeah, right.’ Een goed actieonderzoek kan nooit in een week tijd! Ik mompelde wat tegenargumenten, maar Anneke drong aan om toch iets op papier te zetten.

“Gewoon, zeg maar, beschrijven wat je van maandag tot vrijdag doet en
welk eindproduct dat op vrijdag oplevert”.

Ik schreef een voorstel dat blauw stond van de voorwaarden en disclaimers. Zo moest het een niet-complex probleem betreffen, maximaal 10 deelnemers, et cetera. En omdat we niet aan alle basisprincipes van Participatief Actieonderzoek konden voldoen, vond ik ook niet dat het PAO mocht heten. Anneke kwam daarop met de term ‘Wij-Werken Week’, geïnspireerd op de methodiek van PAO.

En toen was ie er ineens: de Wij-Werken Week
Tot mijn grote verbazing werd het voorstel omarmd en nog geen twee weken later startte de Wij-Werken Week met acht Limburgse gemeentesecretarissen en één hoofd HR van de provincie als deelnemers. Evert Jan, Geertje (die door corona vastzat in Zuid-Afrika) en ik van SevenSenses en Rob van Publiek Werkt Samen begeleidden de week.

Evert Jan en ik startten de week op maandag met een kick-off met alle deelnemers op Zoom. Gek hoe je in het comfort van je eigen huis toch zo op kunt zijn van de zenuwen: mensen met zulke drukke agenda’s maken de hele week veel tijd vrij voor iets waarvan we nog niet eens weten of het werkt! De maandag stond in het teken van Oriëntatie, het eerste stadium van PAO. De deelnemers stelden zich aan elkaar voor, reflecteerden op het PAO-ontwerp voor die week en verkenden met elkaar het onderwerp van ‘opstarten na corona’, wat later overigens ‘doorstart’ werd genoemd omdat de gemeenten immers nooit echt zijn gestopt! Op basis daarvan hebben Evert Jan en ik vervolgens onze interviews voorbereid voor de volgende dag, die in het teken stond van Systeemexploratie, het 2e stadium van PAO. We interviewden die dinsdag alle 9 deelnemers individueel om hun perspectief op een goede doorstart na corona in beeld te krijgen.

Op woensdag analyseerden we die interviews en brachten we de resultaten in kaart. Dat laatste deden we met behulp van Mural, een heel fijn online platform om brainstorms en dergelijke mee te faciliteren. Die avond, toen Evert Jan en ik scheel keken van zo’n 12 uur schermstaren, hadden we een Zoomsessie met Rob en Geertje, met wie we de focusgroepen op donderdag en vrijdag zouden faciliteren, om ze bij te praten. Zij maakten een prachtige online Road to Progress werkplaat in Mural die we tijdens de focusgroepen konden gebruiken! Nog even een kort belletje met John Seetsen, een van de deelnemers, om te checken om de focusgroepen zoals we die bedacht hadden voor donderdag en vrijdag, ok waren en toen gauw naar bed.

De Road to Progress methode in Mural

Donderdagochtend stond in het teken van Inzichten delen en Oplossing Identificatie, het derde stadium van PAO. Die dag brachten we alle deelnemers weer online bij elkaar om samen te reflecteren op de resultaten en oplossingsrichtingen te kiezen, waar ze het liefst mee aan de slag wilden. De groep ging als een speer, waardoor we in de middag al aan de slag konden met het volgende stadium van PAO: Actieplan Co-creatie. Zoals de naam al zegt, zijn de deelnemers -wederom in focusgroepen- voor iedere oplossingsrichting samen een actieplan gaan maken die ze elk in hun gemeente kunnen ‘uitrollen’.

De laatste twee focusgroepen vonden op vrijdag plaats, waarin de laatste actieplannen zijn vormgegeven. Het laatste uur konden we gebruiken om te reflecteren op de week en natuurlijk de successen te vieren!

Compleet in de war
En dan druk je op de rode knop om op te hangen. Beduusd kijk ik over m’n laptop heen naar buiten. Mijn vriend duwt een biertje in mijn hand en ik besef me dat we zojuist met z’n allen -de deelnemers, SevenSenses en Publiek Werkt Samen- in vijf dagen vijf actieplannen voor acht gemeenten in elkaar hebben gezet! Ruwe versies, maar dat laat ruimte voor verdere invulling per gemeente. Conclusie: een volledig PAO in een week kan inderdaad niet maar er is met Wij-Werken Week concept, geïnspireerd op PAO-principes wel een hele bruikbare nieuwe vorm van co-creatie geboren, met hele mooie resultaten!

Als we toasten op het balkon in het lentezonnetje begin ik weer een beetje te landen, terwijl ik nog steeds volledig in de war ben over hoe dit nu zo goed heeft kunnen werken in één week tijd. Ik besluit het voor nu nog maar even te laten, wetende dat hier hele gave nieuwe innovatieve werkvormen uit gaan komen om positieve verandering op gang te brengen!

Nooit gedacht dat je, in corona-tijd en vanuit huis achter je laptop, zoveel werkplezier kunt
beleven en in korte tijd zoveel moois kunt bereiken. Ik wil de deelnemers van de Wij-Werken
Week, mijn collega’s Evert Jan, Geertje en Rob en A&O fonds Gemeenten enorm bedanken
voor deze kans!

Benieuwd naar de resultaten van de Wij-Werken Week Limburg? Klik hier!
Meer over Grip op Loslaten