Wanneer we in gemeenschappen komen die door overheden worden verwaarloosd, zoals sloppenwijken, is het eerste wat ons opvalt het ongelooflijke creatieve vermogen van mensen om problemen op te lossen met behulp van lokale middelen zoals overvloed en mankracht. We zien echter vaak dat deze creativiteit wordt geblokkeerd door een geïnduceerde afhankelijkheid van westerse hulp, vooral wanneer deze gemeenschappen lange tijd hulp VOOR hen hebben ontvangen in plaats van samenwerking MET hen. PAO ontsluit deze creativiteit en stimuleert innovatie waar westerse organisaties nooit aan hadden kunnen denken.

Als we PAO in ontwikkelingssamenwerking toepassen, leggen we op een paar dingen extra nadruk. Ten eerste moet de te veranderen situatie zoals voorgesteld door de opdrachtgevende NGO in lijn zijn met wat lokale gemeenschappen willen veranderen. In een eerste oriëntatiefase verifiëren we dit door middel van informele gesprekken met de gemeenschap. Als dit afwijkt, stellen we voor om het uitgangspunt en/of de doelen van de opdrachtgevende NGO te verleggen of te verbreden. Ten tweede besteden we tijdens het PAO stadium van Systeemexploratie extra aandacht aan culturele aspecten en hoe deze het gedrag beïnvloeden. Ten derde, als we merken dat de gemeenschap passief, afhankelijk gedrag vertoont, gebruiken we extra elementen van Appreciative Inquiry om het gevoel van eigenwaarde en de motivatie om actief te worden te stimuleren.

Wat zou er gebeuren als deze mensen hun eigen projecten mede zouden ontwerpen en realiseren in plaats van deel te nemen aan top-down, westerse hulpprojecten?

In onze participatieve actieonderzoeken hebben we opmerkelijke resultaten gezien wanneer mensen de kans krijgen om samen te werken bij het onderzoeken van hun gedeelde werkelijkheid, nieuwe opties te ontdekken en projecten te co-designen en realiseren waar ze zich eigenaar van voelen. Hoewel het betekent dat we soms moeten afwijken van de oorspronkelijke doelen van de opdrachtgevende ontwikkelingsorganisatie, zijn we ervan overtuigd dat deze doelen – zij het indirect – zullen worden bereikt, door de kracht van de massa aan te boren: mensen.

We zijn ons er terdege van bewust dat NGO’s vaak klem zitten tussen de behoeften van de gemeenschap en de doelen van hun financiers, die niet altijd hetzelfde zijn. Daarom bieden we ook inspiratiesessies voor financiers

Wat kun je verwachten

Ontwikkelingsorganisaties die durven af te wijken van vooraf gedefinieerde projectdoelen en het afvinken van hokjes, die openstaan voor het benaderen van een complex ontwikkelingsprobleem met behulp van Participatief Actieonderzoek kunnen het volgende verwachten:

• Lokale mensen en andere belanghebbenden voelen zich gehoord, een van de eerste bouwstenen van een gevoel van eigenaarschap
• Stakeholders die vanuit meerdere invalshoeken naar een situatie kijken, wat resulteert in meer wederzijds begrip voor andermans perspectieven;
• Stakeholders zien hun gemeenschap en haar sterke punten op een geheel nieuwe manier die ze voorheen niet zagen, wat hun perspectieven verbreedt en hun creativiteit stimuleert;
• Stakeholders brainstormen samen – gebruikmakend van deze verruimde perspectieven en nieuwe creativiteit – en genereren ideeën waar ieder afzonderlijk niet eerder aan gedacht zou hebben, wat resulteert in sociaal leren en innovatieve oplossingen.
• De co-creatie van nieuwe actieplannen door lokale belanghebbenden waarvan zij zich eigenaar voelen en gemotiveerd zijn om er een succes van te maken;
• Stakeholders realiseren de actieplannen samen door intrinsieke motivatie, op een manier die past bij hun behoeften, normen en waarden en cultuur;
• Toegenomen gevoel van eigenwaarde onder de lokale bewoners;
• Soms, als neveneffect: meer vertrouwen in andere belanghebbenden en herstel van verbroken werkrelaties.

Merk op dat we met stakeholders zowel buurtbewoners als organisatie- en overheidsactoren bedoelen en alles daartussenin: iedereen die betrokken is bij of beïnvloed wordt door het oorspronkelijke probleem. Dat betekent dat je als opdrachtgevende ontwikkelingsorganisatie waarschijnlijk ook een actieve rol zal spelen in zowel het ontwerp als de realisatie van het actieplan.

Ons inhuren

Je kunt ons inhuren als participatief actieonderzoekers, om PAO uit te voeren op een complex ontwikkelingsprobleem. Op basis van ons eerste gesprek maken we een voorlopig PAO-ontwerp. Dit ontwerp wordt getest tijdens een eerste oriëntatie, waarin we een eerste reeks informele gesprekken voeren met andere belanghebbenden. Op basis van die gesprekken passen we ons voorlopige PAO-ontwerp aan tot een werkbaar PAO-ontwerp, dat we met je bespreken. Eenmaal aanvaard, zetten we ons PAO voort door gegevens en perspectieven over het PAO-onderwerp te verzamelen. Als je zelf ook belanghebbende bent, nodigen we jou ook uit om mee te doen aan het PAO. Vervolgens delen we die resultaten met de belanghebbenden en faciliteren we het proces waarin ze hun actieplan co-creëren en opstarten. Tijdens de monitoring -mocht je hier zelf geen rol hebben- houden we je op de hoogte van het proces en faciliteren we reflectie en eventueel noodzakelijke bijstelling van de actieplannen. Dit proces duurt meestal een paar maanden tot zo lang als nodig is, afhankelijk van de reikwijdte van het PAO.

Laten we onze opties bespreken!

Vraag een vrijblijvend kennismakingsgesprek aan met Madelon Eelderink, oprichter van SevenSenses, email madelon.eelderink@seven-senses.nu. Ik kijk ernaar uit je te ontmoeten!